Một cảnh rước thuyền rồng ở lễ hội chùa Keo. Ảnh: Báo Dân Sinh
Năm nào cũng vậy, lễ hội chùa Keo thu hút một lượng lớn du khách, rút kinh nghiệm từ những năm trước, để bảo đảm an ninh trật tự cho lễ hội, ngay từ ngày đầu tháng 9 âm lịch, Ban Quản lý di tích đã phối hợp với công an huyện Vũ Thư và công an xã, xây dựng kế hoạch, phương án chi tiết, phân công lực lượng triển khai toàn bộ công tác phòng, chống cháy, nổ, đấu tranh với các đối tượng tội phạm lợi dụng lễ hội để trộm cắp, đánh nhau, cờ bạc, mê tín dị đoan…Đồng thời, quy hoạch lại các hàng quán bán hàng, bãi trông giữ xe; ký hợp đồng, cam kết với các đội trông giữ xe thực hiện đúng giá dịch vụ.
Lễ hội chùa Keo với tục thờ thiền sư Không Lộ, theo xuân thu nhị kỳ đã có sức cuốn hút mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp cư dân. Các nghi lễ trong những ngày hội thu của chùa Keo vừa mang tính lễ hội nông nghiệp, đua tài giải trí, vừa mang tính chất của một lễ hội lịch sử.
Các nghi lễ trong những ngày hội thu của chùa Keo vừa mang tính chất lễ hội nông nghiệp, vừa mang tính chất của một lễ hội lịch sử. Trong đó những sinh hoạt văn hóa, văn nghệ dân gian hòa quyện vào các nghi thức tôn giáo và đáng chú ý là lễ rước kiệu Thánh để nhằm biểu thị tấm lòng thành kính và ghi nhớ công lao đối với thánh thần và tổ tiên làng xã. Qua các nghi lễ đó, dân làng cầu mong các bậc thánh thần phù hộ độ trì, che chở cho mùa màng bội thu, cuộc sống an khang thịnh vượng...
Bên cạnh phần lễ là các hoạt động vui hội, các hoạt động văn hóa, thể thao và những trò chơi dân gian mang đậm bản sắc địa phương như: Thi têm trầu cánh phượng, chọi gà, thi hát văn, đập niêu, bịt mắt đánh trống, leo cầu ngô bắt vịt, kéo co, bơi chải cạn…tạo nên không khí sôi nổi, thấm đượm nét văn hóa đồng quê Bắc Bộ. Cuối lễ hội còn có nghi lễ chầu thánh, đây là nghi lễ đặc biệt chỉ có ở lễ hội chùa keo. Điệu múa chầu thánh là điệu múa cổ diễn tả bằng điệu chèo cạn và múa ếch vồ. Những động tác khỏe mạnh, dứt khoát hướng về phía thờ thánh, như muốn thể hiện cho thần thánh biết lòng biết ơn vô bờ bến của dân làng Keo đối với ngài.

Cảnh quan chùa Keo. Ảnh: Báo Dân Sinh
Chùa Keo (tên chữ là Thần Quang tự) tọa lạc tại xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, được xây dựng vào năm 1632 (thời Lê Trung hưng, thế kỷ XVII) là một công trình kiến trúc nghệ thuật đặc sắc, độc đáo. Toàn cảnh chùa Keo xây dựng thời đó gồm 21 công trình, với 157 gian trên khu đất rộng 58.000 m2. Chùa Keo ngoài thờ Phật còn thờ Thánh (tiền Phật, hậu Thánh). Vị thánh được thờ là Thánh tổ Dương Không Lộ, một nhà sư thời Lý có hiểu biết sâu sắc về Phật học.
Hiện nay, khu di tích chùa Keo có tổng diện tích 41.561,9m2, gồm 17 công trình với 128 gian, được xây dựng cân đối theo lối kiến trúc đặc trưng “Nội công ngoại quốc”. Nổi bật trong khuôn viên chùa là những công trình kiến trúc như: Tam quan, chùa Phật, Điện Thánh, tòa giải vũ, vườn tháp, gác chuông, hành lang, khu tăng xá…
Với những giá trị lịch sử và văn hóa, ngày 28/4/1962, chùa Keo được công nhận là Di tích lịch sử văn hoá Quốc gia. Tháng 9/2012, chùa Keo được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt, bao gồm hai cụm kiến trúc: Khu Chùa là nơi thờ phật và khu Đền thánh thờ đức Dương Không Lộ - Vị đại sư thời nhà Lý có công dựng chùa.
PV (Tổng hợp)