Chùa là di tích lịch sử- văn hóa cấp tỉnh, có quy mô kiến trúc bề thế, cảnh quan thiên nhiên đẹp hữu tình; hệ thống hiện vật đa dạng phong phú, hiện còn lưu giữ 2 văn bia được tạo tác từ đầu thế kỷ thứ XIX, đề mô tả công đức tôn tạo chùa chiền, tổ đường, tịnh xá…
Chùa Hàn Sơn (Nga Điền, Nga Sơn, Thanh Hóa)
Từ năm 1936-1940, cũng như trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, chùa Hàn Sơn có nhiều công lao đóng góp trong việc giúp đỡ và bảo vệ các cán bộ cách mạng của Đảng ta, cũng như ủng hộ tiền, của cho kháng chiến.
Năm 1951, chùa Hàn Sơn bị giặc Pháp tàn phá toàn bộ các công trình kiến trúc. Theo lời kể của các vị cao niên tại làng Chính Đại thì chùa Hàn Sơn thời đó có đó có 14 ngôi nhà gồm 56 gian và 30 pho tượng, một tòa cửu long cùng các đồ thờ sơn, son, thếp vàng hầu như đã bị giặc Pháp phá hủy hoàn toàn, chỉ còn lại duy nhất ngôi mộ tháp của Hòa thượng Thích Đăng Quế.
Đến cuối năm 1998 đầu năm 1999, chùa được phục dựng lại một phần để đáp ứng nhu cầu văn hóa tâm linh tin ngưỡng của người dân nơi đây. Năm 2014, được sự quan tâm của chính quyền, địa phương tỉnh Thanh Hoá cùng với bà con nhân dân làng Chính Đại và sự hỗ trợ của gia đinh doanh nhân Mai Xuân Thắng, chùa được mở rộng mặt bằng, xây dựng các công trình kiến trúc bề thế, mang đậm nét văn hóa đồng bằng Bắc bộ với cổng Tam quan khang trang, hồ bán nguyệt, tòa Tam Bảo được xây dựng theo kiến trúc nội công ngoại quốc, cùng các công trình nhà tổ, nhà mẫu, nơi nghỉ ngơi, làm việc của nhà chùa, nơi đón tiếp khách thập phương và chữa bệnh cho nhân dân cùng sân vườn quy mô bề thế.

Văn bia được tạo tác từ đầu thế kỷ thứ XIX còn lưu giữ tại chùa
Ông Mai Đình Hiếu, Phó Chủ tịch UBND huyện Nga Sơn (Thanh Hóa) cho biết: Trong thời gian tới đây, huyện Nga Sơn sẽ tiếp tục quan tâm, kêu gọi xã hội hóa, tạo mọi điều kiện để chùa Hàn Sơn xây dựng các công trình bảo tháp, cầu bắc qua dòng Hoạt Giang cũng như các công trình phụ trợ. Chùa Hàn Sơn được xây dựng cạnh Thần Phù- Hải khẩu sẽ là điểm nhấn trong quần thể di tích lịch sử văn hóa gồm chùa Tiên, đền thờ Mai An Tiêm, động Từ Thức, chiến khu Ba Đình của vùng quê giàu truyền thống cách mạng Nga Sơn, Thanh Hóa.
Với cảnh quan thiên nhiên đẹp, hấp dẫn, kỳ thú, ngày nay chùa là điểm thu hút nhiều du khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, vãn cảnh. Ngoài ra, vào ngày mồng 9,10/3 âm lịch hằng năm, tại chùa Hàn Sơn diễn ra lễ hội truyền thống chùa Hàn Sơn - cửa Thần Phù.
Linh Hoàng
Theo baodulich.net.vn