03/10/2018 15:32
Cần lập hồ sơ xếp hạng di tích để bảo tồn
“Di chỉ khảo cổ hang động núi lửa ở Krông Nô (Đắk Lắc) là di sản độc đáo duy nhất ở Việt Nam và Đông Nam Á. Bởi vậy, cần phải có những hành lang pháp lý bảo vệ, bảo tồn và phát huy di sản. Trước mắt phải lập hồ sơ xếp hạng cấp tỉnh, tiến tới cấp quốc gia, quốc gia đặc biệt”.
Đó là ý kiến của PGS-TS Nguyễn Lân Cường, Tổng Thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam cho biết trong Hội nghị thông báo kết quả khai quật đợt 1 trong hang động núi lửa ở Krông Nô (Đắk Nông) tại Hà Nội mới đây.
Hội nghị do Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) tổ chức. Tại đây, các nhà khảo cổ học cho biết, họ đã tìm thấy nhiều di vật: đồ đá, đồ gốm, xương răng động vật, đặc biệt còn có di cốt người tiền sử có niên đại cách chúng ta khoảng 7.000 năm.
Di cốt người tiền sử trong hang động núi lửa
Mới đây, các nhà khảo cổ học Việt Nam đã phát hiện ra các di tích cư trú của người tiền sử trong hang động núi lửa ở Công viên Địa chất núi lửa Krông Nô. Đây là lần đầu tiên giới khoa học Việt Nam phát hiện ra các di tích cư trú của người tiền sử trong các hang động núi lửa. Những phát hiện di chỉ khảo cổ trong hang động núi lửa này, được tìm thấy dựa trên cơ sở những dấu hiệu khả quan về tiềm năng di chỉ khảo cổ.
Công bố về những phát hiện này là kết quả bước đầu của việc triển đề tài “Điều tra tìm kiếm di chỉ khảo cổ trong Công viên địa chất núi lửa Krông Nô, Đắk Nông” giai đoạn 2016-2020 do TS. La Thế Phúc, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam làm chủ nhiệm. Qua quá trình thực hiện đề tài, các nhà khoa học đã khảo sát, tìm kiếm và phát hiện hàng loạt địa điểm chứa di tích khảo cổ tiền sử bao gồm suối Lồ Ồ với các hiện vật gồm rìu đá, cối đá, phác vật; thôn 5 khu vực thác Trịnh Nữ (huyện Cư Jut) có nhiều hiện vật phản ảnh nhiều giai đoạn tiền sử - sơ sử - lịch sử gồm mảnh gốm từ thô đến mịn, dày 1-5 mm, không còn men đến có men; rìu đá các loại, mảnh tước…; thôn Đắk Sơn (huyện Đắk Mil) có các hiện vật rìu đá, phát vật…; thôn Đức Lộc (huyện Krông Nô) có các hiện vật là rìu đá, phác vật… Loại hình công cụ này khá độc đáo, hiếm thấy trong các di tích tiền sử trên địa bàn Tây Nguyên.
Theo TS. La Thế Phúc, “Các nhà khoa học tiếp cận nghiên cứu đã tìm thấy ít nhất 3 di cốt người và hàng vạn vỏ ốc biển cùng số lượng lớn di vật bằng đá, gốm, xương và vỏ nhuyễn thể, mũi tên đồng... Trong hang động núi lửa Krông Nô còn bảo lưu dấu tích văn hóa, mộ táng và các hoạt động sống của các bộ lạc thời tiền sử. Các di vật được xác định thuộc sơ kỳ đá mới, tiếp sau là cư dân trung kỳ đá mới cách đây khoảng 6.000 - 7.000 năm và cuối cùng, con người rời hang vào hậu kỳ đá mới - sơ kỳ kim khí, cách đây khoảng 3.000 năm.
Hội nghị do Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) tổ chức. Tại đây, các nhà khảo cổ học cho biết, họ đã tìm thấy nhiều di vật: đồ đá, đồ gốm, xương răng động vật, đặc biệt còn có di cốt người tiền sử có niên đại cách chúng ta khoảng 7.000 năm.
Di cốt người tiền sử tìm thấy trong hang núi lửa Krông Nô (Đắc Nông)
Di cốt người tiền sử trong hang động núi lửa
Mới đây, các nhà khảo cổ học Việt Nam đã phát hiện ra các di tích cư trú của người tiền sử trong hang động núi lửa ở Công viên Địa chất núi lửa Krông Nô. Đây là lần đầu tiên giới khoa học Việt Nam phát hiện ra các di tích cư trú của người tiền sử trong các hang động núi lửa. Những phát hiện di chỉ khảo cổ trong hang động núi lửa này, được tìm thấy dựa trên cơ sở những dấu hiệu khả quan về tiềm năng di chỉ khảo cổ.
Công bố về những phát hiện này là kết quả bước đầu của việc triển đề tài “Điều tra tìm kiếm di chỉ khảo cổ trong Công viên địa chất núi lửa Krông Nô, Đắk Nông” giai đoạn 2016-2020 do TS. La Thế Phúc, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam làm chủ nhiệm. Qua quá trình thực hiện đề tài, các nhà khoa học đã khảo sát, tìm kiếm và phát hiện hàng loạt địa điểm chứa di tích khảo cổ tiền sử bao gồm suối Lồ Ồ với các hiện vật gồm rìu đá, cối đá, phác vật; thôn 5 khu vực thác Trịnh Nữ (huyện Cư Jut) có nhiều hiện vật phản ảnh nhiều giai đoạn tiền sử - sơ sử - lịch sử gồm mảnh gốm từ thô đến mịn, dày 1-5 mm, không còn men đến có men; rìu đá các loại, mảnh tước…; thôn Đắk Sơn (huyện Đắk Mil) có các hiện vật rìu đá, phát vật…; thôn Đức Lộc (huyện Krông Nô) có các hiện vật là rìu đá, phác vật… Loại hình công cụ này khá độc đáo, hiếm thấy trong các di tích tiền sử trên địa bàn Tây Nguyên.
Theo TS. La Thế Phúc, “Các nhà khoa học tiếp cận nghiên cứu đã tìm thấy ít nhất 3 di cốt người và hàng vạn vỏ ốc biển cùng số lượng lớn di vật bằng đá, gốm, xương và vỏ nhuyễn thể, mũi tên đồng... Trong hang động núi lửa Krông Nô còn bảo lưu dấu tích văn hóa, mộ táng và các hoạt động sống của các bộ lạc thời tiền sử. Các di vật được xác định thuộc sơ kỳ đá mới, tiếp sau là cư dân trung kỳ đá mới cách đây khoảng 6.000 - 7.000 năm và cuối cùng, con người rời hang vào hậu kỳ đá mới - sơ kỳ kim khí, cách đây khoảng 3.000 năm.
Cần có hành lang pháp lý để bảo vệ, bảo tồn
PGS-TS Nguyễn Lân Cường, Tổng Thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam cho rằng, di chỉ khảo cổ hang động núi lửa ở đây là di sản độc đáo duy nhất ở Việt Nam và Đông Nam Á. Bởi vậy, cần có những hành lang pháp lý bảo vệ, bảo tồn và phát huy di sản. Trước mắt cần lập hồ sơ xếp hạng cấp tỉnh, tiến tới cấp quốc gia, quốc gia đặc biệt.
“Cần sớm lập hồ sơ xếp hạng di tích. Đợt khảo cổ trên mới chỉ là sơ bộ bước đầu, sau này cần mở rộng diện tích khai quật, làm rõ chủ nhân các nền văn hóa cổ nơi đây. Hiện vật khai quật cần được bảo quản, lưu giữ cẩn thận để sử dụng lâu dài; phải chế tác nhiều phiên bản đối với hiện vật quý hiếm, độc bản như di cốt người để phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục và trưng bày bảo tàng ngoài trời, bảo tàng tại chỗ. Hơn nữa, phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền để bảo tồn, quản lý và khai thác giá trị của di sản, đặc biệt là di chỉ khảo cổ trong hang động núi lửa” – TS. La Thế Phúc đề xuất.
Được biết, tháng 11/2018, Việt Nam sẽ trình UNESCO hồ sơ đề nghị công nhận toàn cầu Công viên Địa chất Núi lửa Krông Nô, Đắk Nông. Dự kiến với kết quả khai quật khảo cổ này sẽ là minh chứng đóng góp nội dung quan trọng và có tính thuyết phục cao cho hồ sơ.
Việc phát hiện ra di cốt người cổ trong các hang động núi lửa ở Tây nguyên là một bước ngoặt của ngành cổ nhân học nước ta, một thành tựu lớn của các nhà khoa học Việt Nam. Chúng tôi đã liên hệ để tham khảo ý kiến một số nhà khoa học nước ngoài như: Mỹ, Nhật, Trung Quốc… họ đều phát biểu rằng chưa hề phát hiện được di cốt người cổ trong những hang động. Tính đến nay, chúng ta đã phát hiện được 3 ngôi mộ có di cốt người và tìm thấy dấu vết của ít nhất 10 cá thể nữa trong hố khai quật, trong đó có 5 cá thể trẻ sơ sinh, 1 cá thể thiếu niên và 4 cá thể người trưởng thành. Theo kết quả phân tích bằng phương pháp C14 mới nhất của Mỹ và Nga thì những ngôi mộ này có niên đại 6.100 năm cách ngày nay. Chúng ta hy vọng rằng việc tiếp tục khai quật mộ số 1 và 3 vào năm 2019 sẽ tìm được hộp sọ của người trưởng thành. Đó là bằng chứng chính xác để tìm hiểu về người cổ sống ở Tây Nguyên – PGS-TS. Nguyễn Lân Cường, Tổng Thư ký Hội khảo cổ học Việt Nam
Hoàng Anh
Theo baodulich.net.vn
Link nội dung: https://phuongnam.vanhoavaphattrien.vn/can-lap-ho-so-xep-hang-di-tich-de-bao-ton-a14097.html