Tướng quân Nguyễn Chích - Bậc công thần của nhà Hậu Lê

Nguyễn Chích cho rằng vùng đất Nghệ An cách xa thành Tây Đô, lực lượng của quân Minh ở đó vừa ít lại vừa yếu, khả năng chiến thắng của nghĩa quân là tất lớn. Nghệ An lại tiếp giáp với Thanh Hóa, cho nên rất thuận tiện cho cuộc tấn công hành quân của nghĩa quân Lam Sơn.

 
Đền thờ Nguyễn Chích

Trên thực tế, Nguyễn Chích trước đây cũng đã từng đến vùng đất Nghệ An, cho nên ông biết rõ về vùng đất này, và làm người dẫn đường cho nghĩa quân Lam Sơn. Kế hoạch trình bày của Nguyễn Chích đã được Bộ chỉ huy nghĩa quân Lam Sơn tán thành, và sử gọi đó là chiến lược Nguyễn Chích.

Nguyễn Chích sinh năm Nhâm Tuất 1382, người thôn Mạc, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, sinh trưởng trong một gia đình nông dân nghèo khổ, cho nên ngay từ thời còn bé, Nguyễn Chích đã phải đi ở đợ làm nghề chăn trâu cho nhà giàu ở trong vùng Hoàng Sơn và Nghiêu Sơn, nhưng Nguyễn Chích có chí hướng vẫn cùng với bọn trẻ chăn trâu trong vùng tập đánh trận giả, học võ nghệ của trai tráng ở trong vùng.
 
Năm Đinh Hợi 1407, quân nhà Minh đánh bại vua tôi nhà Hồ, chúng làm nhiều điều bạo ngược và coi nhân dân ta như cỏ rác, vì vậy mà nhân dân ta căm giận chúng đến tận xương tủy. Nguyễn Chích lúc bấy giờ đã 25 tuổi, một thời gian sau vì căm thù quân cướp nước, Nguyễn Chích đã phát động  và lãnh đạo một cuộc khởi nghĩa ở ngay vùng Hoàng Sơn và Nghiêu Sơn. Ông đã cho lập một khu  căn cứ rất hiểm yếu ở ngay vùng này, và sử gọi là khu căn cứ Hoàng – Nghiêu. Ở đó có lúc lực lượng nghĩa quân lên tới vài ngàn người, nhưng nhìn chung lực lượng khởi nghĩa nhỏ lẻ, dễ bề bị giặc Minh đàn áp.
 
Khi Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa vào năm Mậu Tuất 1418, Nguyễn Chích liền đem toàn bộ quân sỹ của mình lên Lam Sơn theo phò tá cho Lê Lợi, Nguyễn Chích nhanh chóng trở thành một đại tướng của nghĩa quân Lam Sơn, ông được Lê Lợi phong làm Thiết Đột Hữu Vệ, Đồng Tổng Đốc Chư Quân và trực tiếp chỉ huy một đạo quân quan trọng của ngĩa quân Lam Sơn. Sau đó không bao lâu, Nguyễn Chích được thăng chức Nhập nội thiếu úy, đây là một trong những chức võ quan cao cấp nhất lúc bấy giờ. Nghĩa quân Lam Sơn có được Nguyễn Chích, một người giàu nghĩa khí, có kinh nghiệm trận mạc, thêm một bộ óc chiến lược tài ba. Chính Nguyễn Chích là người đã có công rất lớn trong việc tạo ra một bước ngoặt lịch sử cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn vào cuối năm 1424.
 
Cuối năm 1424, Bộ chỉ huy nghĩa quân Lam Sơn đã có một cuộc hội nghị rất quan trọng, hội nghị đã chấm dứt thời kỳ hòa hoãn với quân Minh và chủ động tấn công quân giặc, để từng bước thay đổi tương quan thế và lực của ta và địch. Chính trong cuộc hội nghị này, Nguyễn Chích đã đưa ra một phương án chiến lược xuất sắc, phương án chiến lược của Nguyễn Chích là nghĩa quân Lam Sơn phải nhanh chóng mở rộng địa bàn chiến lược hoạt động, phải chiếm cho kỳ được một vùng đồng bằng rộng lớn, như thế mới có thể huy động được sức người và sức của cho cuộc chiến đấu lâu dài, vùng đồng bằng rộng lớn mà Nguyễn Chích đề cập đến đó chính là vùng đất Nghệ An.

Nguyễn Chích cho rằng vùng đất Nghệ An cách xa thành Tây Đô, lực lượng của quân Minh ở đó vừa ít lại vừa yếu, khả năng chiến thắng của nghĩa quân là tất lớn. Nghệ An lại tiếp giáp với Thanh Hóa, cho nên rất thuận tiện cho cuộc tấn công hành quân của nghĩa quân Lam Sơn. Trên thực tế thì Nguyễn Chích trước đây cũng đã từng đến vùng đất Nghệ An, cho nên ông biết rõ về vùng đất này, và làm người dẫn đường cho nghĩa quân Lam Sơn. Kế hoạch trình bày của Nguyễn Chích đã được Bộ chỉ huy nghĩa quân Lam Sơn tán thành, và sử gọi đó là chiến lược Nguyễn Chích.
 
Ngay cuối năm 1424, nghĩa quân Lam Sơn đã bất ngờ tấn công vào Nghệ An, chỉ trong vòng một thời gian rất ngắn, nghĩa quân Lam Sơn đã chiếm được nhiều vùng đất quan trọng và giành được nhiều thắng lợi lớn. Như vậy bước đầu nghĩa quân Lam Sơn đã chiếm được chỗ đứng ở Nghệ An. Bộ chỉ huy nghĩa quân Lam Sơn đóng ở núi Thiên Nhẫn cách thành Nghệ An không xa, Lê Lợi còn cho xây dựng thành Lục Niên để đặt đại bản doanh.
 
Năm 1425, sau khi chiếm được thành Nghệ An, nghĩa quân Lam Sơn tiến ra giải phóng đất Thanh Hóa, giặc Minh phải lui về cố thủ ở thành Tây Đô, cuối cùng thì thành Tây Đô cũng bị nghĩa quân Lam Sơn đánh bại. Cuối năm Đinh Mùi 1427, Lê Lợi và Bộ chỉ huy nghĩa quân Lam Sơn quyets định đánh trận quyết chiến chiến lược cuối cùng với quân Minh, và mục tiêu quan trọng nhất là đánh tan đạo quân hung hậu do Liễu Thăng cầm đầu tiến vào cửa ải Chi Lăng, nghĩa quân Lam Sơn đã giành được thắng lợi vang dội.
 
Thắng lợi của nghĩa quân Lam Sơn, buộc Vương Thông đang cố thủ trong thành Đông Quan phải ký hòa ước hội thề Đông Quan và rút hết quân xâm lược về nước. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã hoàn toàn giành thắng lợi. Sau đó Lê Lợi lên làm vua, phong cho Nguyễn Chích tước Đình Thượng Hầu.
 
Suốt thời vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi 1385 - 1433), vua Lê Thái Tông (1423 – 1442), và những năm đầu thời vua Lê Nhân Tông (1441 – 1459), Nguyễn Chích là tướng quân trấn giữ vùng đất quan trọng phía nam của nước ta. Vào tháng 12 năm Mậu Thìn 1448, Nguyễn Chích mất, hưởng thọ 66 tuổi. Sau khi mất, Nguyễn Chích được vua Lê Nhân Tông truy tặng là Nhập Nội Tư Không Bình Chương Sự, đồng thời ban cho ông tên thụy là Trinh Vũ. Nguyễn Chích chính là một trong những bậc khai quốc công thần của nhà Hậu Lê.
 
Vương Quốc Hoa

Link nội dung: https://phuongnam.vanhoavaphattrien.vn/tuong-quan-nguyen-chich-bac-cong-than-cua-nha-hau-le-a11592.html