Điện Voi Ré và câu chuyện lưu truyền trăm năm

Trong số rất nhiều đền thờ voi ở khắp nơi thì ít ai biết được rằng, nằm cách xa trung tâm thành phố Huế, vẫn còn đó chứng tích của một ngôi điện thờ gắn liền với sự tích nhuốm màu tâm tinh kỳ bí gắn liền lòng trung thành của loài voi.



Miếu Long Châu trước khi được sửa chữa, trùng tu

Sự tích voi chết theo chủ

Sau khi lên ngôi, vua Gia Long đã cho xây dựng bên cạnh mộ con voi một ngôi điện thờ với tên gọi là Long Châu Miếu để thờ các vị thần bảo vệ và miếu thờ bốn con voi dũng cảm nhất trong chiến trận của triều Nguyễn bao gồm: Đô Đốc Hùng Tượng Ré; Đô Đốc Hùng Tượng Bích; Đô Đốc Hùng Tượng Nhĩ và Đô Đốc Hùng Tượng Bôn. 

Theo lời kể của những người trước đây truyền lại thì dưới thời Trịnh – Nguyễn giao tranh, trong một trận đấu một vị tướng dũng cảm đã bị thương năng giữa chiến trận. Để cứu chủ nhân con voi đã chạy một chặng đường dài hàng trăm dặm từ chiến trường về thủ phủ nhằm cứu sống chủ nhân. 

Nhưng đến đây, thì vị tướng đã trút hơi thở cuối cùng, vì quá đau buồn trước cái chết của chủ con voi đã ré lên một tiếng lớn vang cả vùng trời như lời phẫn uất, sau khi ré xong nó quỳ xuống bên vị tướng quân chảy nước mắt rồi chết. Cảm động trước lòng trung thành người dân đã làm lễ mai táng và lập mộ thờ cúng, gọi là mộ Voi Ré.

Khi biết chuyện này nhà vua rất xúc động, cảm mến tình cảm ấy vua cho xây dựng lên ngôi miếu thờ cúng những con voi có ích và lấy tên là Long Châu miếu. Cùng chính từ câu chuyện đó mà người dân xứ Huế vẫn quen goi đây là điện Voi Ré. Sau khi điện xây xong, hàng năm nhà Nguyễn đều tổ chứ tế lễ hai lần vào mùa thu và mùa xuân hàng năm.

Hiện nay, người dân quanh khu vực điện Voi Ré vẫn rất kiêng kỵ khi đến gần ngôi điện này. Nhiều sự tích được kể lại, thiêu dệt bằng những ngôn từ, hình ảnh nhuốm màu sắc tâm linh, kỳ bí. Tuy nhiên, đại đa số người dân điều rất thận trọng khi vào bên trong ngôi miếu và cũng tuyệt nhiên không hề đả động bất cứ thứ gì bên trong đó. 

Đây không chỉ là ngôi miếu mang ý nghĩa lịch sử mà còn thể hiện sự trung thành của con voi. Trải suốt chiều dài lịch sử, từ thời Hồng Bàng đến cuối triều Nguyễn, hình ảnh con voi gắn liền với những trang sử oai hùng, vẻ vang của đất Việt và qua đó thể hiện sự trọng tình nghĩa của mỗi thế hệ con cháu Âu Lạc.
 


Lối vào điện Voi Ré...



... và cổng phụ, lối dẫn vào bên trong miếu Long Châu đã xuống cấp nặng nề.

Điện Voi Ré cần sớm được trùng tu, phục dựng

Theo quan sát và tìm hiểu thì điện được xây dựng trên đồi Thọ Cương diện tích gần 2000m2 phía Đông – Nam, trước mặt là một cái hồ, gọi là Hồ Tượng, ngày trước mỗi trận đấu voi và hổ tổ chức tại Hổ Quyền voi thường được đưa đến uống nước và tắm ở hồ này, đây là hành động mang tính lễ nghi, tâm linh.

Phía Bắc là miếu Long Châu, miếu được xây theo kiểu năm gian hai chái, mái lợp ngói liệt, chính giữa ngôi miếu có một bức hoành phi khắc nổi ba chữ hán màu vàng (Long Châu Miếu). Phía Nam có cổng tam quan đã bị rêu phong bám vì quá lâu ngày không ai quan tâm, phía trước cổng tam quan có 17 bậc đi lên.

Sau chiến tranh, điện Voi Ré từng được sử dụng làm kho thuốc nổ của hợp tác xã Long Thọ và được sử dụng làm trường mầm non nên nhiều công trình đã xuống cấp. Vừa qua, Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế đã tiến hành trùng tu xong hệ thống tường thành, dùng các thanh gỗ gia cố trạm Tây Phối Điện, Đông Phối Điện để tránh đổ sập.

Ông Mai Nhân Bảo, người dân sống gần khu vực Điện Voi Ré chia sẻ: ”Điện thờ này thực sự thiêng liêng, gắn liền với nhiều sự tích tâm linh khó giải thích. Bên cạnh đó việc là một di tích cổ, mang giá trị văn hóa cao thì cùng với Hổ Quyền ngay gần bên điện Voi Ré là niềm tự hào của người dân trong vùng. Rất mong các cấp chính quyền có những phương án tôn tạo, trùng tu kịp thời ngôi điện để phát triển du lịch cũng như mang lại sự yên tâm cho người dân”.
 




Những góc tường đổ nát bao bọc bên trong Điện

Trong khi hiện nay, khu vực Hổ Quyền đã được trùng tu giai đoạn I, thì cách đó 200m điện Voi Ré vẫn là một đống phế tích. Tuy rằng đã được trùng tu bờ thành tả hữu, nhưng cổng điện (tức cổng tam quan) vẫn chưa được sửa chữa và hiện nay những nét điêu khắc, chạm trổ đã phai nhạt đi rất nhiều so với nguyên dạng vài chục năm về trước. Bên trong cổng với gần 900m2 hiện nay mọc đầy cỏ dại và rong rêu bám đầy các bờ thành bao quanh. Hơn nữa, các cổng phụ dẫn lối vào miếu Long Châu hiện đang xuống cấp trầm trọng.

Theo quan sát, bên trong điện Voi Ré, tại khu vực điện Long Châu đã được Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế thực hiện trùng tu giai đoạn I và hiện đang trong quá trình sửa chữa, phục dựng. Nếu hoàn thành được việc trùng tu tổng diện tích điện Voi Ré (bao gồm miếu Long Châu) thì trong tương lai gần cùng với Hổ Quyền, quần thể di tích này hứa hẹn là địa điểm tham quan lý thú của du khách trong và ngoài nước khi đến với cố đô Huế. 
 
Xuân Trường – Bảo Trung

Link nội dung: https://phuongnam.vanhoavaphattrien.vn/dien-voi-re-va-cau-chuyen-luu-truyen-tram-nam-a11140.html